Wanneer Keith Jarrett als klein jochie pianowerken van Mozart en andere klassieke componisten instudeert, speelt hij al vaak andere noten dan staan voorgeschreven. Hij heeft er nog absoluut geen weet van dat er zoiets als jazz bestaat, maar met zijn aangeboren aandrang tot improvisatie lijken Jarrett en jazz voor elkaar gemaakt.
Lees ook: Keith Jarrett treedt niet meer op
Midden jaren zestig komt Keith Jarrett in The Jazz Messengers van drummer Art Blakey terecht. Ongevraagd geeft hij zijn collega’s commentaar, neemt de contrabas ter hand om te laten horen hoe het loopje volgens hem is bedoeld, of speelt op sax een partij die naar Jarretts idee beter zou passen. Blakey, die doorgaans heel coulant is ten opzichte van zijn protegés, ziet zelf ook wel dat het met Jarrett niet werkt.
Keith Jarret trekt zich niets aan van conventies
Jarrett lijkt zich niet alleen niets aan te trekken van sociale conventies, ook bij natuurwetten legt hij zich niet zomaar neer. Wanneer Jarrett vanaf de jaren zeventig wereldwijd faam vergaart en met The Köln Concert ook nog een commerciële klapper vanjewelste maakt, zal hij opzien baren met lange soloconcerten die volledig geïmproviseerd zijn.
Maar begin jaren tachtig loopt het mis. Mede door een desastreus verlopen financieel avontuur dat hem noopt veel meer optredens aan te nemen en te spelen dan fysiek en mentaal verantwoord is, stort Jarrett in. In 1985 verschijnt Spirits de even intentie- als compromisloze plaat waarmee Jarrett zijn crisis hoopt te bezweren. Het is een van de meest bediscussieerde albums uit de zeer omvangrijke Jarrett-catalogus en wellicht is dat ook de reden dat het een jaar later opgenomen No End pas in 2013 wordt uitgebracht. Op No End is Jarrett in zijn eentje een rockband.
Samensmelting van jazz en klassiek
In de jaren zeventig maakte hij nog prachtig vrije maar toch vormgevoelige jazz met de vuur opstokende blazers Dewey Redman en Jan Garbarek. Hij componeerde klassiek werk, zocht en vond opmerkelijke samensmeltingsvormen van jazz en klassiek, maar schreef vooral ook eigenstandig formidabele melodieën: een stuk als Questar op de plaat My Song (1978) vergeet je van je leven niet.
Na de crisis in de jaren tachtig kreeg Jarrett een nieuwe klap te verwerken toen bleek dat hij aan een vermoeidheidssyndroom leed. Beide tegenslagen kwam hij te boven, maar recent werd bekend dat Jarrett meerdere beroertes heeft gehad en niet meer zal kunnen spelen. Ongeveer tegelijk met dat onthutsende nieuws verscheen Budapest Concert: opnamen uit 2016 die Jarrett als zo vaak in blakende vorm laten horen.
Het volledige verhaal over Keith Jarrett van de hand van Mischa Andriessen is te lezen in Jazzism 1 van dit jaar. Gemist? Geen nood, losse nummers zijn te koop in onze webshop.
(foto: ANP)
