De Edison is een van de oudste muziekprijzen ter wereld. De 65e editie bood opnieuw een venster op de dynamiek van de hedendaagse jazzscene. In het AFAS Theater ontvouwde zich een avond waarin muziek en ceremonie naadloos samensmolten.
Tekst: Arjan Klaver | Foto’s: Angelique Lemmens
De jazz, zorgvuldig over de trommelvliezen van het publiek gebracht, fungeerde niet slechts als achtergrond bij het viergangendiner. Maar manifesteerde zich als een volwaardige gesprekspartner binnen het culturele discours. Het evenement illustreerde dat jazz in Nederland een nieuw momentum heeft gekregen — een revival waarin zowel traditie als vernieuwing centraal staan.
Edison Oeuvreprijs 2025: Gregory Porter
Toen alle genodigden in de grote zaal van AFAS in hongerige afwachting waren van de volgende gang, betrad Gregory Porter het podium. Hij kreeg de Edison Oeuvreprijs 2025. Een bijzondere prestatie, want de Amerikaan heeft er slechts vijftien jaar op hoeven wachten. Uiteraard geheel verdiend, al was het alleen al vanwege zijn verdienste om jazz bij een groot publiek onder de aandacht te brengen.
Met een betoverende glimlach luisterde hij naar het voorlezen van het juryrapport: ‘Porter is geliefd bij zowel collega musici als bij een groot publiek, door zijn muzikale kwaliteiten en persoonlijke toegankelijkheid. Een Edison voor zijn hele oeuvre is dan ook meer dan op zijn plaats.’
‘In 2010 verscheen mijn debuutalbum Water’, vertelt Porter na afloop in de catacomben van AFAS. ‘De verwachtingen van Motéma Records en mij waren dat we amper 500 cd’s zouden verkopen. Inmiddels zijn dat er meer dan 500.000 geworden.’ De sympathieke, soulvolle jazzzanger beschouwt ons land als een van de eersten waar hij werd omarmd. ‘North Sea Jazz behoort nog steeds tot mijn favoriete festivals. Uiteraard zal ik mijn optreden in maart dit jaar in een volle Ziggo Dome niet snel vergeten.’
Ondanks zijn ongekende status is hij zijn oorspronkelijke begeleiders Chip Crawford (piano) en Emanuel Harrold (drums) trouw gebleven. Het tekent de man die hard werkt aan de opvolger van All Rise en het prachtige kerstalbum van twee jaar geleden.
Edison Jazz Publieksprijs: A Love Unveiled - Jan en Marcel
De optredens van de winnaars benadrukten dit idee: de hedendaagse jazzwereld blijft beklijven. Zelfs bij een publiek dat mogelijk onbekend is met de subtiliteiten van het genre. Publieksprijswinnaars trompettist Jan van Duikeren en Marcel Veenendaal, zanger van Di-Rect, maakten dit overduidelijk. Hun uitvoeringen, ongefilterd door technologie zoals oortjes, zenders of clicktracks, toonden de pure schoonheid van hun muzikale ambacht.
Veenendaal had een mooie metafoor paraat om de beleving van jazz te verwoorden: ‘Het is als het betreden van een pas bevroren plas — een delicate zoektocht naar een stevige plek om voort te bewegen.’ Een beeld dat de fragiele balans tussen risico en beheersing in jazz treffend verwoordt. ‘Het illustreert hoe jazz niet louter muziek is, maar een intellectuele en emotionele oefening, waarin nuance, intuïtie en beheersing onlosmakelijk met elkaar verweven zijn. ‘De lat lag heel hoog bij het schrijven van nieuwe stukken, omdat deze dezelfde eeuwigheidswaarde moesten hebben als de andere nummers op de plaat.’
Er wordt gesproken over een vervolg op het project. ‘De focus ligt niet op ver vooruit plannen’, zegt Van Duikeren. Hij dacht zelfs dat hij zijn hoogtepunt al had bereikt. Totdat deze nieuwe plaat met Veenendaal werd uitgebracht. ‘De belangrijkste drijfveer is liefde voor het project en het verlangen om door te gaan.’
Edison Jazz Nationaal: (in)finity - Kika Sprangers Large Ensemble
Edison Jazz Nationaal Vocaal: For You - Blue Sands
Het duo Blue Sands bestaat uit zangeres Esther Van Hees en bassist Reindert Kragt. Zij ontvingen een Edison voor hun sfeervolle, minimalistische muziek. Van Hees is afkomstig uit de Belgische gemeente Mol en begon p jonge leeftijd met muziek. Op haar dertiende ontdekte ze haar passie voor zang. ‘Ik ontmoette in Reindert mijn muzikale partner tijdens onze masteropleiding aan het Conservatorium van Amsterdam’, vertelt ze, met de Edison stevig in haar handen. ‘Onze hechte vriendschap groeide uit tot een artistieke samenwerking die zich in tien jaar natuurlijk ontwikkelde.’
Blue Sands staat bekend om hun intieme muzikale landschappen. ‘Onze bandnaam verwijst ook naar deze natuurlijke stillevens die wij met z’n tweeën willen creëren’, legt Van Hees uit. ‘Deze Edison is natuurlijk een kroon op ons werk. Het concept draait om het idee van een onverwachte combinatie — zoals de samenstelling van bas en zang.
Edison Jazz Nieuwkomer: The Island - Kasper Rietkerk
Ook Kasper Rietkerk omklemde met beide handen het begeerde Edison-beeldje. Hij kreeg hem voor zijn muziek die doordesemd is met eigentijdse Engelse invloeden. Niet verwonderlijk. In 2021 besloot Rietkerk zijn heil te zoeken in Londen, altijd al geïnspireerd door de muziekscene daar. Bovendien bood de stad hem de mogelijkheid om op te treden. In Engeland, in tegenstelling tot Nederland, waren de coronamaatregelen inmiddels opgeheven. Zo deed hij in korte tijd veel ervaring op. Een van de projecten waaraan hij deelnam, was een sextet waarmee hij uiteindelijk het album The Island opnam. Dat op zijn beurt weer deel uitmaakt van het project KRSIX.
Met deze prachtige plaat verdiende hij dus een Edison als nieuwkomer. ‘Geweldig. Wat een leuke mensen hier allemaal’, zei hij dankbaar. De saxofonist vindt het belangrijk dat jazz via dit soort evenementen de waardering krijgt die hij verdient. Zijn eigen muziek, vaak omschreven als UK-jazz, laat zich moeilijk in hokjes plaatsen. ‘Er zit veel energie in, met invloeden uit rock en fusion. UK-jazz staat vooral voor iets vernieuwends en grensverleggend. Na The Island en The Happy Warrior richt ik me alweer op nieuw materiaal. Het wordt denk ik allemaal wat spannender en frisser.’
Gezien: Uitreiking Edison Jazz 2025 – 6 oktober, AFAS Leusden
Voor alle winnaars van de Edisons Jazz 2025 klik je hier
