De bandleden van The Bad Plus bespreken de gelaagdheid van emoties in hun muziek. Ze reflecteren op hun artistieke vrijheid, esthetiek en nalatenschap, en benadrukken hoe ze via muzikale contrasten betekenis geven.
Tekst: Marcel Haerkens | Foto Brandee Younger: Erin Patrice O’Brien
Terwijl ze nog bijkomen van een intens optreden op Jazz Middelheim in Antwerpen en net gegeten hebben, sluit ik aan bij The Bad Plus. De Amerikaanse band bestaat uit oprichters Reed Anderson (bas) en Dave King (drums) en nieuwere gezichten Ben Monder (gitaar) en Chris Speed (tenorsax, klarinet). In 2022 onderging de groep een gedaanteverandering door de piano na ruim 15 jaar te vervangen door gitaar en tenorsax.
De chemie tussen de bandleden is niet alleen op het podium waarneembaar, ook backstage is er duidelijk verbondenheid. Terwijl ik me richt tot Reed voor het interview, maakt King duidelijk dat iedereen aanschuift. Want ‘waarom met 1 iemand praten, als we er allemaal zijn’, meent de drummer. Het zet gelijk de toon voor het gesprek.
Hoe ervaren jullie de groepsevolutie nu een half jaar na het uitbrengen van ‘Complex Emotions’?
Anderson: ‘We hebben altijd geprobeerd om een hecht gezelschap te vormen, maar er ontstaat nu een vorm van cohesie waarin we allen vloeiender de taal spreken van The Bad Plus.’
Monder: ‘Er is een mooie balans tussen het materiaal dat een soort tweede natuur vormt, en tegelijkertijd inspireert het ons als we live spelen omdat we steeds beter worden. Het is altijd een uitdaging.’
King: ‘De muziek ademt veel details. Veel ritmewisselingen ook, dus je moet scherp zijn. En goed op elkaar anticiperen.’
Met het vorige en eerste kwartetalbum, The Bad Plus uit 2022, is de muzikale structuur veranderd. Op het nieuwe album en live is te horen hoe sterk de muzikale band en identiteit is, die begint met Dave en Reed. Niet zo gek, want jullie spelen al ruim 40 jaar samen. Is het vooral een organisch proces om fris te blijven klinken of zijn jullie bewust op zoek naar nieuwe manieren en symbiose om jezelf te herontdekken?
King: ‘Na de pandemie hadden Reed en ik een nieuwe sound in ons hoofd en wilden we er een diepgaande, persoonlijke draai aan geven. We schrijven compacte composities met ruimte voor lange solo’s, zoals traditionele jazz is opgebouwd. Maar altijd in dienst van de compositie. We kennen Ben en Chris al lang en vinden hun spel zo uniek, dat we het gevoel hadden dat we iets konden opbouwen waarmee we onze muzikale taal konden uitbreiden.’
‘Inmiddels zijn we denk ik op een punt beland dat we ons samenspel tot een gezamenlijk sound hebben weten te blenden. Wij willen ook echt een collectief vormen en dat hebben we besproken. Er is dus geen sprake van een natuurlijke vorm van symbiose, maar we voelen de verantwoordelijkheid om elkaar ruimte te geven. Dat gaat steeds meer vanzelf en is consistent.’
Speed en Monder: ‘Zeker tijdens deze tour voelen we dat steeds beter aan. Het organische is dat we elkaar opvangen wanneer iemand een minder goede dag heeft.
Anderson: ‘We hebben onze eigen identiteit en visie weten te creëren waarin we elkaar vrijheid bieden om zo goed mogelijk de composities te kunnen dienen.”
Jullie album is opgenomen in de afgelegen Pachyderm Studios, waar rockbands als Nirvana, Live en PJ Harvey hebben opgenomen. Ook de plaat ‘Never Stop’ (2010) namen jullie erop. In hoeverre beïnvloedde de sfeer en geschiedenis van die studio de band vibe?
Anderson: “Het zit voor ons niet zozeer in de achtergrond. Het is meer de rustige setting nabij Minnesota, waar Dave en ik vandaan komen. Het belangrijkste element van deze studio voor ons is dat we allen in dezelfde ruimte kunnen opnemen. Ik vind dat het een hele fijne manier van werken. Je kunt weinig editen en elkaar horen zonder koptelefoon. Je moet superscherp zijn en het is een goede manier om de bandsound vast te leggen.”
Monder: “Voor mij en Chris was het heel relaxt om daar in livesetting op te nemen. Het voelt nooit zo fijn om apart van elkaar in een hokje muziek te moeten maken.”
Speed: “Zeker niet wanneer je nieuwe muziek moet spelen; dat geeft al meer dan genoeg stress.”
Ik las dat de titel ‘Complex Emotions’, verwijst naar de bereidheid van de groep om complexe emoties te verkennen. Dat jullie in de beginjaren van het trio eerder originele composities combineerden met covers buiten het jazzidioom en dat het eclecticisme van het trio vaak verkeerd werd geïnterpreteerd als ludiek of spierballentaal, terwijl het in werkelijkheid een middel was om expressie te uiten die via andere wegen onbereikbaar waren. In hoeverre is dit veranderd met het kwartet?
Anderson: ‘Als je iets speelt wat veel mensen kennen, dan geeft het je ruimte om te experimenteren binnen allerlei richtingen. In zekere zin was de ons meest avant-garde achtige muziek. Ons eigen interesse gaat veel verder dan dat. We hebben complexe relaties met allerlei soorten muziek. Vooral in jazz is er veel onontdekt terrein van emotionele expressie. Wij proberen daar met onze muziek dieper op in te gaan. Het zijn humane emoties die er mogen zijn.’
Hebben jullie recent emoties van elkaar ontdekt waarvan je niet wist dat ze bestonden?
Iedereen begint te gniffelen. ‘Ja, vermoeidheid is er zeker een van’, klinkt het in koor. King vervolgt zijn eigen verhaal: ‘Ik denk dat je vooral moet kijken naar de gelaagdheid waarom mensen bevooroordeeld zijn over bepaalde emoties. Wij leunen soms overduidelijk via een postmoderne speelwijze op diepgaande emoties in onze muziek. Denk aan minimalisme toepassen in een wereld die barst van overdadigheid. Een poppy melodie gebruiken of iets avant-garde spelen dat heel recht klinkt. Je kunt muzikale tools zodanig inzetten dat ze de conceptie veranderen van hoe ze normaliter worden toegepast. Of dat nu grappig of serieus is. Als je vrij van denken bent, zoals wij werken, dan draait het alleen om wat we voelen. En die bijkomende emoties vliegen alle kanten op. Dat is gecompliceerd.’
Anderson: ‘Ik durf te zeggen dat we een punt in onze carrière hebben bereikt waar we kunnen praten over ons nalatenschap. Een belangrijk aspect daarvan is dat we jarenlang een zeer hoge standaard en esthetiek handhaven. Hiervoor worden we wereldwijd gewaardeerd. Daar zijn we trots op. We proosten niet alleen op succes van twintig jaar geleden, onze laatste plaat is naar mijn mening erg goede muziek. En daar mag je best bij stilstaan.’
Complex Emotions van The Bad Plus is uit op Mack Avenue Records
