Jazz Middelheim, het 4-daagse festival in Park den Brandt in Antwerpen had een afwisselende slotdag op Pinkstermaandag. Variërend van power en vuur met The Bad Plus, orkestrale world vibes met Bram Stadhouders ft. B.O.X en electronic dance grooves met het mystieke Glass Beams.
Tekst: Angelique van Os | Hoofdbeeld: Gogo Penguin-cr. Simon LeLoup-Jazz Middelheim
Het programma is op maandag afwisselender dan de dag ervoor. Vandaag lijkt het accent te liggen op world-achtige en genreoverschrijdende acts, waarbij wederom technologie de boventoon voert. Dat geldt ook zeker voor bekend gezicht gitarist Bram Stadhouders die de slotdag overtuigend opent in de Concert Hall met het 9-koppige B.O.X (Baroque Orchestration X) uit Antwerpen.
Bram Stadhouders ft. B.O.X.
Alleen al de bezetting is veelbelovend met historische instrumenten als cornet, luit en klavecimbel van het orkest van theirbo-speler Pieter Theuns. Het samenspel met Stadhouders zorgt voor een grensverleggende set waar klassieke invloeden naadloos samenvloeien met jazz en elektronische, soms wat experimentele soundscapes. Het geheel is virtuoos, filmisch en vol met sterke arrangementen. Daarnaast ademt het collectief de nodige humor en is er zelfs een opzwepend stuk met geïntegreerde dance beats dat wat aan de avontuurlijke sound van het Noorse JagaJazzist doet denken.
ESINAM en Sibusile Xaba
Op het Birdland buitenpodium horen we het Afrikaans- Belgische duo ESINAM en Sibusile Xaba. Het is knap hoe beide multi-instrumentalisten met behulp van loops en elektronische soundscapes een afwisselende set neerzetten vol ritmische patronen. Ook eren ze met Afrikaanse gezang hun Ghanese en Zuid-Afrikaanse roots. Soms blijven ze wel wat lang in een bepaalde vibe hangen, en er zou meer interactie met het publiek mogen zijn. Maar het is een vrolijke act met inhoud.
The Bad Plus
Eén van de top headliners van vandaag is de Amerikaanse groep The Bad Plus. De band is inmiddels uitgegroeid tot een hecht collectief sinds het tweede quartet album Complex Emotions afgelopen najaar verscheen. Founders bassist Reid Anderson en drummer Dave King kunnen lezen en schrijven met elkaar, wat niet verwonderlijk is na 40 jaar samenspel. Maar de synergie en interactie met nieuwere gezichten Chris Speed op sax en Ben Monder op gitaar is eveneens overtuigend en krachtig.
Speed begint verrassend op klarinet, wat een mooie, warme klank geeft aan het stuk Casa Ben, van het laatste album. In het tweede stuk, French Horns, geeft het viertal flink gas, met stuwende baspatronen en vurig voetenwerk van King.
Monder en Speed kunnen elkaar qua melodisch samenspel heel goed vinden, maar soms zit de gitarist het spel van de saxofonist ook wat in de weg wanneer hij zich vrijer om de melodieën heen beweegt. Het wordt daardoor wat rommelig. Misschien is dat juist wel de bedoeling; georganiseerde chaos creëren om vervolgens orde te herstellen.
De band klinkt als een geoliede machine. Vooral de strakke ritmesectie van Anderson en King is ijzersterk, zoals in Anthem for the Ernest uit 2022. Het stuk zit vol breaks, vertragingen en tempowisselingen, ook voor sax en gitaar. De mannen laten niets aan het toeval over en dynamisch gebeurt er ook van alles.
Hoewel sommige stukken als Sick Fire wel wat heavy zijn zo vroeg in het middag-programma, wisselt The Bad Plus uitbundig vuurwerk en rockende virtuositeit af met aangename verstilling en minimalisme.
Glass Beams
Er is enige geheimzinnigheid rond de populaire social media act Glass Beams, waarvan de gezichten van de muzikanten verscholen zijn achter kralenmaskers. Dit is de muzikale belichaming van bassist en producer Rajan Silva, die inspiratie haalt uit jeugdherinneringen van zijn vader, die eind jaren 70 vanuit India naar Melbourne emigreerde. De kruisbestuiving van east meets west is gefundeerd op slechts één vormende herinnering: het kijken naar Concert for George in 2002.
Dat het Australische drietal een omvangrijke fanbase heeft, blijkt ook in Antwerpen. Veel mensen haasten zich naar voren bij het podium en binnen enkele minuten staat het veld rond Birdland vol. Het instrumentale Glass Beams brengt een mix van aanstekelijke dance beats, drum’n bass grooves en spacey gitaarlijnen, doordrenkt met Indiase ragas (specifieke melodische raamwerken en toonladders).
Sommige stukken kabbelen wel wat lang door qua groove, mede doordat de melodieën te veel op elkaar lijken naarmate de set vordert. Toch intrigeert Glass Beams, want wie zijn deze zwijgzame mannen nou eigenlijk die met hun muziek zoveel vertellen?
Andere koers
Helaas moet ik voortijdig het festival verlaten wegens aangekondigde treinstakingen en mis ik topact GOGO Penguin en de dynamische slagwerker Antoine Pierre, annex Vaague.
Na dit korte maar krachtige festivalbezoek – en inzage in de programmering van de andere dagen – lijkt het erop dat Jazz Middelheim een andere koers vaart. Hierbij is er een verschuiving zichtbaar van meer gevestigde bands en jazzhelden naar aanverwante genres waarbij elektronica en moderne technologie de boventoon voeren om mogelijk een breder en jonger publiek te bereiken. Dit is een mooie ontwikkeling, hoewel hopelijk de mix tussen traditie, modern creative en hedendaagse techniek de komende editie(s) iets meer in balans blijft.
Gezien: Jazz Middelheim, 6 – 9 juni 2025, Park Den Brandt
Met dank aan Visit Antwerpen, Stiletto Inge De Pauw en Jazz Middelheim
Het verslag over zondag op Jazz Middelheim 2025 lees je hier
