Orange Jazz Days viert de kracht van Nederlandse jazz: gevestigde grootheden en aanstormend talent op 1 plek in Utrecht. Met een avontuurlijk programma, nieuwe composities en onverwachte samenstellingen.Van 3-5 oktober in TivoliVredenburg, Utrecht.
Tekst: Redactie Jazzism
Nederland kent een rijke jazztraditie met grote namen die internationaal hun sporen hebben verdiend én een jonge generatie musici die nieuwe wegen verkent. Toch was er volgens de programmeurs van TivoliVredenburg in Utrecht nog geen festival dat zich volledig richtte op Nederlandse jazz. ‘We vonden het meer dan nodig om daar echt de spotlight op te zetten’, vertelt programmeur Guy van Hulst. ‘North Sea Jazz heeft natuurlijk ook een Nederlandse lijn, en er zijn talloze jazzpodia en -festivals met veel aanbod uit eigen land. Maar een festival dat zegt: dit ís de Nederlandse jazz – dat bestond nog niet.’
Breed opgezet programma
Bij het samenstellen van de programmering werd gezocht naar een mix van gevestigde namen en nieuw talent. ‘Soms kies je een ensemble omdat het zich echt onderscheidt, soms omdat het nieuwe ontwikkelingen laat zien. Vaak is het gewoon een gevoel. Het resultaat is een programma waarin jonge musici naast gerenommeerde solisten staan, en waarbij traditie en experiment hand in hand gaan.’
Een sprekend voorbeeld is het openingsconcert van Nu Art Orchestra, een nieuw ensemble samengesteld uit musici die individueel al indruk maakten. Zij spelen alleen maar nieuwe composities. ‘In mijn ogen is dat een schoolvoorbeeld van wat er nu allemaal in de Nederlandse jazz aan de hand is. Je ziet er zowel iconen als saxofonist Tineke Postma als nieuwe talenten zoals gitarist Ella Zirina en trompettist Alvaro Jimenez. Jonge mensen die hier gestudeerd hebben en zich nu al manifesteren. Een nieuwe generatie dient zich aan, terwijl we tegelijk bouwen op 50 jaar Nederlandse jazzgeschiedenis.’
Voor publiek én professionals
Hoewel er 15 buitenlandse programmeurs en talloze Nederlandse artistiek leiders en podia directeuren aanwezig zijn, is het festival nadrukkelijk bedoeld voor het publiek. ‘Dit zijn geen showcases van 20 minuten, maar volledige sets van 3 kwartier tot een uur. Het publiek moet de concerten dragen, beleven en ontdekken.’
Tegelijkertijd is de opzet ideaal voor professionals: met een blokkenschema dat uitnodigt om verschillende zalen te verkennen, kunnen bezoekers veel zien in korte tijd. ‘Ik hoop dat het festival op termijn steeds meer een ontdekkingsreis wordt, net zoals bij Transition het geval is. Deze eerste editie is nog heel constaterend: kijk, dit is waar we als Nederlandse jazz nu staan.’
Toegankelijk én avontuurlijk
Voor nieuwkomers in jazz is er ruimte om laagdrempelig kennis te maken. In de grotere zalen bieden we toegankelijke programma’s, terwijl de kleinere zalen verdieping en avontuur brengen. ‘Als je oren nog niet getraind zijn, loop je gewoon mee met de grote groep. Maar als je nieuwsgierig bent en echt nieuwe dingen wilt ontdekken, kies dan de kleine zalen. En als je een bepaald concert echt wilt zien, moet je gewoon wat eerder gaan.’
Veel keuzes maken
Er moesten veel keuzes worden gemaakt. ‘Naast dat de kwaliteit goed moet zijn, vroegen we ons ook af: is het onderscheidend en vinden wij dit passen? We hebben een aantal compositieopdrachten gegeven. Zo schreef trompettist Eric Vloeimans nieuwe muziek die voor het eerst tijdens Orange Jazz Days te horen is. Voor een nieuwe bezetting componeerde pianist Jeroen van Vliet nieuwe stukken. En Zack Lobers NO FILL3R en saxofonist Loek van den Berg presenteren de tracks van hun nieuwe album.’ Naast muziek is er ook ruimte voor reflectie en maatschappelijke thema’s. Houtblazer Joris Roelofs komt met een project waarin hij met muziek en video’s reageert op actuele kwesties. Andere ensembles, zoals .multibeat en PARRA.DICE, tonen door middel van hun samenstelling en energie hoe jazz midden in de samenleving staat.
‘Wat ik zelf het mooiste vind’, zegt Van Hulst, ‘is dat je op 1 avond door alle zalen kunt lopen en zulke totaal verschillende dingen ziet – en evenzoveel verschillende mensen in het publiek. Dat samenbrengen van diversiteit is de kracht van dit festival.’
Uitdagingen en toekomst
Toch zijn er ook zorgen over de toekomst van de Nederlandse jazz. Kosten stijgen, terwijl de wens blijft om musici eerlijk te betalen. ‘We hebben met elkaar uitgesproken dat we musici moeten betalen wat ze waard zijn. Maar het wordt steeds lastiger om dat vol te houden zonder dat tickets onbetaalbaar worden voor het publiek. Dat spanningsveld is groot. Toch zullen er in de toekomst keuzes gemaakt moeten worden en zullen we tegen bepaalde zaken nee zeggen.’ Daarom benadrukt Van Hulst het belang van samenwerking met musici, conservatoria, vakbonden, podia én publiek. ‘Orange Jazz Days is niet het festival van TivoliVredenburg, maar van de Nederlandse jazzscene. We moeten samen zorgen dat dit landschap overeind blijft.’
Trots op de Nederlandse jazz
Met meer dan 140 musici op 1 plek laat Orange Jazz Days zien hoe rijk en veelzijdig jazz van Nederlandse bodem is. ‘Wij Nederlanders zijn niet gewend onszelf op het schild te hijsen. Maar dit is het moment om te zeggen: kijk eens wat we hebben opgebouwd, daar mogen we trots op zijn. Dit festival laat zien wie we zijn. Niet in hokjes, maar als 1 gezamenlijke scene. En dat is misschien wel de grootste winst.’
Orange Jazz Days | 3-5 oktober 2025 | TivoliVredenburg, Utrecht
Tickets en info: https://orangejazzdays.nl
