Scandinavische jazz die stroomt als een rivier. Niets wringt, niets kraakt. De vier bandleden van ECM-project Arcanum ademen als één lichaam in LantarenVenster op zondag 30 november.
Saxofonist Trygve Seim blaast zachte luchttonen door zijn instrument en zwaait met zijn bladmuziek bij de microfoon, alsof ver weg vleugels wapperen. Twee lange tonen van trompet en saxofoon vinden elkaar en vallen samen. Onder het getik van de cymbalen rommelen de drumtoms dreigend. De luisteraar wordt meegezogen, een donkere grot in, waar het broeit als een ecosysteem: mysterieus, warm en verwelkomend. Ondertussen porren de bandleden elkaar met muzikale grapjes en lachen ze hardop. Bij vlagen stijgt de muziek in intensiteit, maar nergens wordt Arcanum overmoedig of bombastisch. Bewijsdrang ontbreekt. Deze zondagmiddag in Lantarenvenster is het eb, geen vloed.
Terwijl de musici verder spelen vervormen vier spotlights hen tot silhouetten. Boven het podium kringelt rook heen en neer op de puls van de muziek. De coulissen worden afwisselend verlicht door groene en paarse luipaardpatronen. Alles beweegt, alsof de natuur werkelijk maar een armlengte van de luisteraar is verwijderd.
Baslijnen leiden muziek
Opvallend genoeg zijn het niet de drumritmes of de synthesizers maar de baslijnen van Anders Jormin die de muziek leiden. Niet door de één overdreven te benadrukken, maar juist door te omspelen wat voor de hand ligt, maakt Jormin de grooves van Arcanum zo invoelbaar. Lage tonen die machtig door de zaal klinken en de band haar lijfelijkheid geven.
De middag loopt ten einde. Een toegift, waarin de vier bandleden nog één keer synchroon ademhalen, als een laatste zucht van het oerwoud voor de duisternis valt. Weer andere klankkleuren dan voorheen golven door de zaal. Pas dan wordt Jormins openingszin duidelijk: ‘geïmproviseerde muziek is de taal van de vrijheid.’
Daan Sanders | Foto van Arcanum: Elizabeth Stephenson tijdens Oslo Jazz Festival
Gehoord: Arcanum, 30 november LantarenVenster, Rotterdam
Bezetting: Trygve Seim (saxofoon), Arve Henriksen (trompet), Anders Jormin (contrabas), Markku Ounaskari (drums)
