Pianist Gerald Clayton beweegt zich soepel tussen samenwerkingen, tournees en nieuwe projecten. Met de band Out Of/Into verkent hij het erfgoed van Blue Note. Het tweede deel van 'Motion' is nu uit.
Tekst: Francois van de Linde | Foto’s: Ryan McNurney
Beetje vroeg voor een jazzmuzikant: half negen ’s ochtends. Gerald Clayton blijkt niet zoals afgesproken aan de Oostkust te zitten, maar in de tijdzone van Los Angeles. Zijn tanden zijn gepoetst, maar het bakje yoghurt met granola moet er nog aan geloven. In zijn stem – sowieso al laag en donkerbruin, nu nog roestig – hoor je de nasleep van het dromenland. Los Angeles is het thuisfront van de 41 jaar geleden in Utrecht geboren pianist. Het is ook de woonplaats van zijn vader, de bekende bassist John Clayton. De verschrikkelijke bosbranden die in januari in de regio woedden, troffen ook de familie Clayton. Het huis van Clayton Sr. ging volledig in vlammen op; zijn enorme verzameling partituren werd in één klap vernietigd.
Pittig begin van het jaar
Clayton, met gevoel voor understatement: ‘Het was pittig om het jaar zo te beginnen. Het was het huis waar ik mijn jeugdjaren heb doorgebracht, dus er liggen veel herinneringen. Dat kan me echt wel depressief maken, maar over het algemeen kijk ik snel naar de positieve dingen. Nieuwe creativiteit is er daar een van. Er zijn altijd muzikanten, filmmakers of kunstenaars die belangrijke thema’s op de agenda zetten, en daar put ik hoop uit. Wat de branden betreft: in ieder geval zijn mijn vader en moeder in orde. Ze hebben een nieuw huis. We zijn allemaal gezegend met een goede gezondheid en dat is het belangrijkste.’
Drukst bezette pianist van zijn generatie
De montere pianist heeft hoe dan ook genoeg afleiding. Clayton begon ooit als sidekick van trompettist Roy Hargrove. Via samenwerkingen met de vermaarde saxofonist Charles Lloyd klom hij op tot de top. Tegenwoordig is hij een van de drukst bezette pianisten van zijn generatie. ‘Ik ben net thuis van een tour met John Scofield. Afgelopen jaar heb ik ook een ode aan pianiste Geri Allen in elkaar gezet met Kurt Rosenwinkel. Momenteel werk ik aan een interpretatie van Duke Ellingtons Sacred Concert, een combinatie van bigband, koor en dans. Het wordt begin volgend jaar uitgevoerd in Los Angeles.’
All-star Blue Note-artiesten
Tussendoor werkte Clayton aan Out Of/Into. Die band bestaat uit hemzelf, altsaxofonist Immanuel Wilkins, vibrafonist Joel Ross, bassist Matt Brewer en drummer Kendrick Scott: een all-star verzameling van Blue Note-artiesten. De groep werd in 2024 opgericht ter ere van het 75-jarig bestaan van Blue Note. De heren kregen de smaak te pakken en toerden verder als Out Of/Into. Na de goed ontvangen debuutplaat Motion I is nu Motion II verschenen.
Experimenteren met repertoire
‘Alles is in 2024 opgenomen, ook Motion II. We namen alles in dezelfde sessie op, ongeveer halverwege onze lange tour. Tegen die tijd hadden we een behoorlijk repertoire opgebouwd en waren we perfect op elkaar ingespeeld. Er werd veel geëxperimenteerd, en daardoor zaten we optimaal in de flow voor de studio. Helaas gaan we voorlopig niet touren; het is een enorme klus om ons bij elkaar te krijgen. We hebben het allemaal erg druk. Maar men kan ons natuurlijk wel in verschillende samenstellingen zien, want ik speel geregeld afzonderlijk met deze gasten.’
Eerbetoon met met samples en quotes
Clayton kijkt met plezier terug op een bijzonder creatieve periode: ‘Het idee om in het universum van Blue Note te verkeren, is heel inspirerend. Tijdens optredens eerden we onze voorgangers niet alleen met onze manier van spelen, maar ook met samples van interviews en quotes van Blue Note-helden als Duke Pearson en McCoy Tyner.’
Filosofische uitspraak van Wayne Shorter
De bandnaam is geïnspireerd op een karakteristieke, filosofische uitspraak van Wayne Shorter. Hij sprak ooit over dat punt waarop je, zowel in het leven als in muziek, van de ene situatie naar de andere beweegt—als een vlinder die uit een rups tevoorschijn komt. ‘Dat beeld paste goed bij ons. We zijn geen eenzame zwemmers op zee. We beseffen dat we voortkomen uit de traditie en zijn opgegroeid met de legendes. Maar tegelijkertijd gaan we samen op ontdekkingsreis naar iets nieuws en eigens.’
Positief ondefinieerbaar
Wellicht zorgen, zoals Clayton het noemt, ‘the powers that be’ ervoor dat dit hedendaagse sterrenensemble toch weer op het podium belandt. Tot die tijd kan men zich onderdompelen in hun ontdekkingsreizen op schijf: muziek die zich in de beste zin van het woord niet laat definiëren. Melodische uitgangspunten, vrijzinnige interactie. Clayton op piano en hevig vervormde Fender Rhodes die de muziek een stemmige teint geeft. De muzikanten schilderen met noten. Het is muziek op het snijvlak van spookhuis en jazzkelder, tussen doolhof en basketbalpleintje. In toon en flexibiliteit zijn de heren aan elkaar gewaagd.
Lef nodig om nieuwe dingen te proberen
‘We zijn allemaal in dezelfde tijd opgegroeid. Je moet lef hebben om nieuwe dingen te proberen. Onze generatie neemt allerlei invloeden mee; de platenwinkels liggen vol inspirerende muziek. Voor mij kwam het omslagpunt in 2007, toen ik naar New York verhuisde. Ik speelde op een bepaalde, traditionele manier—niets mis mee—maar in New York ontmoette ik muzikanten die op passievolle wijze andere talen spraken. Dat sloeg in als een bom. Vanaf dat moment wilde ik mezelf niet meer inhouden.’
Eigen draai door combinatie van componisten
Out Of/Into is ook een combinatie van componisten, ieder met een eigen stem binnen de gedeelde muzikale basis. Claytons eigen bijdrage, Nacho Supreme, vertegenwoordigt hun swingende, nieuwerwetse post-bopstijl. Wat schuilt er achter die titel? Clayton, met een ondeugende lach die verraadt dat de Californische zon inmiddels zijn huis heeft opgewarmd: ‘Ik weet niet of ik daar echt antwoord op heb. Gewoonlijk liggen er verschillende verhalen aan titels ten grondslag. Ik laat het graag in het ongewisse. Als fans nieuwsgierig zijn, stel ik voor dat ze naar mijn optredens komen—dan praat ik er nadien graag over aan de bar.’
Motion II — Out Of/Into (Blue Note) uit op 5 december 2025
